Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Films die een maatschappelijk probleem willen aankaarten: je hebt ze in alle soorten en maten. Sommige beperken zicht tot prediken en vingerwijzen, andere buiten het conflict uit voor een al dan niet geanimeerde discussie achteraf. De Nederlandse cineast Pieter Kuijpers kiest met ‘Doodslag’ resoluut voor het laatste. Niet geheel verwonderlijk, daar zijn carrière dusver bol staat van titels waarin hete hangijzers op een vrij rauwe manier worden belicht (‘Van God Los’, ‘Off-Screen’, ‘TBS’). Dat ‘Doodslag’ het dichtst aanleunt bij ‘TBS’ komt natuurlijk omdat hij hier opnieuw samenwerkt met cabaretier Theo Maassen, die andermaal bewijst niet vies te zijn van een controversiële filmrol.

Maassen kruipt in de huid van ambulancier Max, die zijn job al twintig jaar uitoefent in Eindhoven. En stilaan heimwee krijgt naar de onbekommerde beginjaren waarin hij zijn job uitoefende. Het gebeurt immers steeds meer dat hij of een collega in zijn/haar werk wordt belemmerd door relschoppers of minder sociaal meelevende burgers. Op een avond is het weer prijs: op weg naar een spoedbevalling wordt de ambulance van Max en zijn collega Amira (Maryam Hassouni) tegengehouden door een groep Marokkaanse jongeren. Max kan zich niet beheersen, en in het handgemeen dat volgt, komt één van de jongens om.

Vooraleer je geneigd bent te denken ‘eigen schuld, dikke bult’: Kuijpers en scenarist Marcel Lenssen houden de zaken uiteraard niet zwart-wit. Door de jongeren van zich af te slaan zorgde Max er voor dat de moeder en haar kind het haalden, maar tegelijkertijd heeft hij een andere dode op zijn geweten. En het lot wil dat de jongen die de fatale slag kreeg van Max net degene was die de andere relschoppers probeerde te kalmeren. En in die optiek dus een onschuldig slachtoffer is. Bovendien wordt Max veroordeeld tot een jaar gevangenis voor doodslag en is zijn verdere leven letterlijk op slag veranderd. Zijn privéleven is er onderdoor gegaan, de familie van het slachtoffer zint op wraak, maar de maatschappij ziet hem wel als held die een broodnodig voorbeeld stelde. En dan is er ook nog de cabaretier Felix (Gijs Scholten van Aschat) die Max destijds het ‘advies’ gaf om van zich af te slaan.

De vragen en discussiepunten die ‘Doodslag’ aankaart liggen voor de hand: kunnen we voor eigen rechter spelen, mogen we het recht in eigen handen nemen, hoe ver kan je gaan om voor je rechten op te komen als de maatschappij de regels niet meer respecteert, lost ‘oog om oog, tand om tand’ eigenlijk iets op en waarom primeert geweld op het proberen uitpraten van conflicten? Kuijpers gaat de polemiek niet uit de weg, maar heeft helaas iets teveel aandacht voor de breedsprakerigheid van de thematiek, waardoor de eigenlijke verhaaluitwerking hier en daar toch wat te wensen overlaat. Zo verloopt de romance tussen Max en Amira met horten en stoten, en was deze verhaallijn misschien beter geaborteerd geweest. Ook de invloed van de media wordt er iets te hevig ingehamerd, tot op het punt dat Kuijpers er maar net in slaagt om de karikatuur te vermijden.

Slotsom: ‘Doodslag’ stelt pertinente en interessante vragen, maar als geheel verrast het te weinig. Maassen is in elk geval interessant gecast: daar hij als cabaretier geregeld opzettelijk tegen heilige huisjes schopt, is de rol van Felix wat te vergelijken met Maassens eigen carrière als controversiële stand-upkomiek. Dat Maassen er geen graten in zag om daarmee vragen te stellen bij zijn eigen invloed op de goegemeente spreekt in zijn voordeel. Bovendien zorgt Maassens schermprésence ervoor dat ‘Doodslag’ voor het grootste deel blijft intrigeren, ook op die momenten dat het vingergezwaai iets teveel de bovenhand neemt of Kuijpers iets te opzichtig de film naar zich toe wil trekken door onder meer een deel in zwart-wittinten te filmen.

Simon Couwens