Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Mooie titel, ‘The Broken Circle Breakdown’. Intrigerend en allitererend ook. En eentje die nieuwsgierig maakt naar de inhoud. Mooie inhoud trouwens. En een heel mooie film tout court, deze ‘The Broken Circle Breakdown’. Een Vlaamse/Belgische zelfs. En eentje die quasi onmiddellijk na zijn release al geboekstaafd mag staan als een van de beste en meest doorleefde drama’s die ons land ooit heeft voortgebracht.

‘The Broken Circle Breakdown’ is gebaseerd op het theaterstuk ‘The Broken Circle Breakdown ft. the Cover-Ups of Alabama’ dat Johan Heldenbergh en Mieke Dobbels een aantal jaar geleden schreven en waar een succesvolle tournee op de planken mee volgde. Trekpleister van die voorstelling waren de vele country- en bluegrassnummers die het stuk zowel becommentarieerden als voortstuwden. Gelukkig maakte heel wat van die muziek de oversteek naar de film, want ook hier vormt de soundtrack het hart en de ziel.

Centraal staat de relatie tussen Didier (Heldenbergh) en Elise (Veerle Baetens). Hij is een halve cowboy die met zijn vrienden optreedt met een bluegrassgroep en daarbij zijn liefde waar al wat Amerikaans is niet onder stoelen of banken steekt. Zij is de uitbaatster van een tatoeagewinkel die zelf bijna volledig onder de tatoeages staat. Het is van meet af aan dikke liefde tussen de twee: zoveel zelfs dat Elise als zangeres wordt aanvaard binnen de groep. Het geluk lacht de twee toe, en hun liefde wordt bezegeld met een kind. Wanneer hun dochter echter zwaar ziek wordt en uiteindelijk sterft, komt hun volledige relatie en kijk op de wereld op losse schroeven te staan.

Op het eerste gehoor klinkt dit allemaal klef en sentimenteel, maar toch is dit zeker geen (wat een beetje denigrerend wordt omschreven als) ‘ziekte van de week-film’. Zelfs voor wie intussen zijn portie Vlaamse ‘films over dode of doodzieke mensen’ wel heeft gehad (‘Adem’, ‘Hasta La Vista’, ‘Tot Altijd’) moet niet vrezen voor een déjà-vu gevoel. Daar zijn velerlei redenen voor. Om te beginnen is er de niet-lineaire vertelstructuur. De gebeurtenissen worden door elkaar gemonteerd, zodat je van meet af aan weet welke calvarietocht Didier en Elise te wachten staat. Pas later in de film volgt de geboorte van hun dochter, zien we hoe de twee elkaar leren kennen etc. Daarom niet noodzakelijk in volledige scènes, vaak zelfs maar in impressies. Wie denkt daarbij het noorden te verliezen, hoeft niet te vrezen. Het is steeds duidelijk in welke fase van het verhaal je je bevindt, en bovendien is het flitsen van goede naar slechte tijden veel efficiënter dan alles in de juiste volgorde te plaatsen. Anders had je een positief eerste deel en zou de echte tragiek pas in het tweede uur een plaats krijgen. Zo heb je nergens het gevoel gemanipuleerd te worden. In tegenstelling tot bv. Nic Balthazars ‘Tot Altijd’ waarin je als het ware geleid werd naar de momenten waarop je moest lachen of huilen, is ‘The Broken Circle Breakdown’ eerder een maalstroom aan gevoelens waarin iedereen zelf zijn eigen accenten kan leggen.

Met ‘The Broken Circle Breakdown’ scoort regisseur Felix van Groeningen (die samen met Carl Joos het theaterstuk in scenariovorm goot) zijn vierde goede film op rij. Een parcours waar heel wat (Belgische) regisseurs enkel maar van kunnen dromen. Na het internationale succes van ‘De Helaasheid Der Dingen’ kan het bijna niet anders dat deze film ook buiten de landsgrenzen potten zal breken. Zeker nu steeds meer Europese films een Amerikaans publiek bereiken. De titel is er alvast al. En een remake kunnen ze zich besparen, daar de waarachtige ontroering en intense kracht van deze prent gewoonweg niet doorleefder kan.

Daar is uiteraard van Groeningen niet alleen verantwoordelijk voor. Veel van de kracht en pracht komt eveneens door de vertolkingen van Heldenbergh en Baetens. Het zal vooral Baetens zijn die werd verkozen boven Mieke Dobbels die met de meeste lof zal gaan lopen, daar ze hier bijzonder diep gaat en meteen de beste vertolking uit haar carrière tot nu toe neerzet. Al is het toch vooral Heldenbergh die het meest indruk maakt. Niet geheel verwonderlijk, daar hij als coauteur en acteur op de planken ‘The Broken Circle Breakdown’ het verhaal mee hielp ontwikkelen. Misschien is dé reden dat alles werkt nog wel de integratie van de bluegrassnummers die worden vertolkt door Heldenbergh, Baetens en een reeks gedreven muzikanten, onder leiding van Bjorn Eriksson. De vertolkingen daarvan zorgen meermaals voor kippenvel, en je zal al van cynische of hardvochtige huize moeten komen om niet te worden meegezogen in de intensiteit ervan. ‘The Broken Circle Breakdown’ is een topfilm, en voor van Groeningen ligt de lat nu wel hoog: dit overtreffen wordt heel moeilijk. Al zou bestendigen tout court eigenlijk al even fantastisch zijn.

Simon Couwens