Zeg nooit zomaar amen en uit tegen een afgerond verhaal of een afgehandelde franchise. Of het nu in boekenland of in de filmwereld is, zolang een naam en/of concept verkoopbaar blijft is niets nooit echt gedaan. Zo verschenen er na de dood van Ian Fleming nog nieuwe James Bond-romans en ook de erfenisbewaarders van de in 2001 overleden auteur Robert Ludlum zorgen met de regelmaat van de klok voor nieuw leesvoer. De reeks rond Jason Bourne bijvoorbeeld wordt sinds 2004 verdergezet door thrillerauteur Eric Van Lustbader. Die schreef na de dood van Ludlum inmiddels zeven nieuwe Bourne-romans. Bij Universal kunnen ze dus – als ze het willen – nog een hele tijd zoet zijn met nieuwe films rond Jason Bourne.
Of toch minstens rond de erfenis van Jason Bourne. In ‘The Bourne Legacy’ (dat enkel maar de titel ‘leent’ van Van Lustbaders eerste boek) draait het immers niet meer rond Jason Bourne, maar rond een andere spion/huurdoder die in hetzelfde programma zat als Bourne. Een collega waar hij het bestaan niet van af wist, als het ware. In het boek van Lustbader staat wel nog de echte Jason Bourne centraal, maar daar Matt Damon het niet meer zag zitten om de rol een vierde keer te vertolken, zochten de producers naar een andere oplossing.
Geen reboot of prequel of nieuwe acteur met andere woorden, maar een nieuw personage dat zich in hetzelfde universum voortbeweegt. Dat personage werd Aaron Cross (Jeremy Renner) die ten dienste van de CIA en een conglomeraat van Amerikaanse veiligheidsdiensten clandestiene en veelal vuile zaakjes opknapt. Door Jason Bournes fratsen in de eerste trilogie dreigt dat programma als een vuile was te worden buiten gehangen. Waarop de bezielers van Operatie Blackbriar en het Treadstone-project maar een ding meer te doen staat indien ze hun eigen hachje willen redden: het programma opdoeken en alle agenten liquideren. Dat geldt eveneens voor de zogenaamde ‘Operation Outcome’, een soort gepimpte versie van Blackbriar waarin de agenten via medicatie nog grotere fysieke opdrachten aankunnen. Cross ontsnapt ternauwernood aan de aanslag op zijn leven, en gaat op eigen houtje op onderzoek uit naar de snoodaards die het op zijn leven hebben voorzien. Enig probleem: hij zit zonder levensreddende medicatie en is dus eigenlijk een vogel voor de kat. Tot wanneer hij op dokter Marta Shearing (Rachel Weisz) botst, die – terwijl ook zij wordt opgejaagd – besluit om Cross te helpen. Met een actievolle reeks achtervolgingen als resultaat.
De eer om de ‘Bourne’-franchise verder te zetten viel op Tony Gilroy, regisseur/scenarist van ‘Michael Clayton’ en ‘Duplicity’. Op zich een logische keuze: Gilroy bewees met bovenstaande titels niet alleen zijn vaste regiehand, als scenarist werkte hij bovendien mee aan de vorige drie ‘Bourne’-producties. Toch haalt ‘The Bourne Legacy’ het niet bij de exploten van Matt Damon. Gilroy moet nogal wat noodgrepen toepassen om de scenariostructuur helder en bevattelijk te houden, en dat zorgt voor iets teveel fletse momenten. Wat niet wil zeggen dat de adrenaline- of thrillerjunkies op hun honger blijven zitten. Gilroy weet hoe de franchise ademt en beweegt en komt op de proppen met een drietal knap gemonteerde en in beeld gebrachte brokken actie die de fans van de reeks waarschijnlijk niet zullen teleurstellen.
Fijn is dat Gilroy van zijn film geen volledige ‘stand alone’ maakt. ‘The Bourne Legacy’ speelt zich eigenlijk parallel af met ‘The Bourne Ultimatum’ en we zien zelfs Paddy Considine opnieuw vermoord worden in Waterloo Station. Ook aan schimmige pratende hoofden is er geen gebrek: tussen de actiesegmenten door zien we hoe bekend volk als Edward Norton, Joan Allen, David Strathairn, Scott Glenn en Stacy Keach à volonté hinderlagen plannen. Dat alles samen leidt naar een niet onaardige blockbuster, maar het gevoel dat het op zijn minst een tikkel meer en beter mocht zijn, is zelden ver uit de buurt. Al betekent dit waarschijnlijk niet de doodsteek voor de franchise: ‘The Bourne Legacy’ bracht tijdens zijn bioscarrière nog steeds genoeg op om winstgevend te zijn, wat de kans groot maakt dat Ludlums creatie nog lang niet aan het eind van zijn Hollywoodlatijn is. Er gaan zelfs geruchten de ronde dat Damon alsnog zou geïnteresseerd zijn om opnieuw in de huid van Jason Bourne te kruipen. Koffiedik kijken in Hollywood, het blijft een amusant en bij tijd en wijlen spannend tijdverdrijf.