De titel van deze film zou een zinsnede kunnen zijn uit Dick Maas’ foute jarentachtigklassieker ‘Flodder’. Maar dat is het niet: het is de titel van de verfilming van het gelijknamige boek van Robert Vuijsje uit 2008. Een boek waarvoor hij zowel de Gouden Uil als de Inktaap in de wacht sleepte. Geen kattenpis dus, maar wie afgaat op de verfilming zal zich terecht afvragen waarom Vuijsjes roman met zoveel eer ging lopen. ‘Alleen Maar Nette Mensen’ richt zich in de eerste plaats immers vooral op de liefhebber van vlotte commerciële komedies en niet zozeer op de filmkijker voor wie het allemaal wat meer om het lijf mag hebben.
Maar we gaan niet te stereotiep doen, want ‘Alleen Maar Nette Mensen’ gaat in de eerste plaats over het veroordelen van stereotiepen. De nette mensen uit de titel slaan op de inwoners van de Amsterdamse wijk Oud-Zuid. De woonplaats van de jonge Jood David Samuels (Geza Weisz) die – omdat hij er nogal Marokkaans uitziet – meer dan eens met zijn neus op de vooroordelen van de blanke Amsterdammer wordt gedrukt. David is de zoon van de welgestelde Bram (Jeroen Krabbé) en Judit (Annet Malherbe) en heeft al ettelijke jaren een relatie met Naomi (Sigrid ten Napel). Een relatie die hij plots beëindigd omdat ze ‘zijn type niet is’. David blijkt het immers te hebben voor swingende zwarte dames met een stevig achterwerk. En die zijn er met hopen in de Bijlmer, waar een grote Afro-gemeenschap leeft. David besluit er alles aan te doen om de liefde van de welgeschapen Rowena (Imanuelle Grives) voor zich te winnen, maar dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan. De Bijlmer is immers Oud-Zuid niet en de tegenstellingen tussen beide bevolkingslagen zorgen voor het nodige vuurwerk.
Bovendien is Rowena als moeder van twee kinderen geen katje om zonder handschoenen aan te pakken. Ze deinst er niet voor terug David de les te spellen en wil hem haar lichaam pas aanbieden als hij blijkt niet gierig te zijn en haar eeuwige trouw zweert. Allemaal geen probleem voor David die halsoverkop verliefd is op Rowena. Dat zijn stijfdeftige ouders de relatie met argusogen bekijken laat zich raden, terwijl Rowena’s kennissen op hun beurt niet begrijpen wat zij in de blanke jongen ziet.
Wat misschien wel kon in Vuijsjes boek, kan niet in Lodewijk Crijns’ verfilming: ‘Alleen Maar Nette Mensen’ zien als een bijtende satire op de tegenstellingen in de multiculturele samenleving. Daarvoor zijn de personages veel te eendimensionaal uitgetekend, en de situaties te zeer gericht op slapstick of te weinig subtiele humor. Zelfs hoofdpersonage David weet nauwelijks te boeien, en zijn voice over zorgt voor een nogal hoogdravende omkadering voor wat in essentie een kant-en-klare komediehap is die is meegeproduceerd door de Nederlandse omroep BNN, die zich qua ‘stout en fout’-gehalte een beetje laat vergelijken met het destijds ook in Vlaanderen populaire Veronica.
Waardoor ‘Alleen Maar Nette Mensen’ tussen twee stoelen valt: het is duidelijk dat het verhaal wat wil zeggen over de manier waarop in Amsterdam autochtone Nederlanders, Joden en nieuwe-Nederlanders met elkaar omgaan, maar de observaties raken bedolven onder een stortvloed grotendeels flauwe grappen. En de vaststelling dat er eigenlijk maar weinig verschil in de manier waarop die van Bijlmer aankijken tegen die van Oud-Zuid en omgekeerd loopt er ook maar voor spek en bonen bij. Voeg daar een te vlakke regie en maar weinig overtuigende acteerprestaties aan toe en het is duidelijk dat het resultaat meer dingen fout dan goed doet. Gelukkig is Jeroen Krabbe van de partij: een klasbak die meer dan een herinnering oproept aan het tijdperk toen het gros van de Nederlandse cinemaoutput met recht en reden ook volk in de Vlaamse zalen kreeg en zelfs even tot in Amerika wist te reiken.
Simon Couwens
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
