Beeldenstormer Baz Luhrmann neemt ons in ‘The Great Gatsby’ mee naar de Roaring Twenties. Met zijn driedimensionale jetsetdecor, virtuoze montages en bombastische soundtrack baadt deze bewerking van het legendarische verhaal van F. Scott Fitzgerald in dezelfde luxe als het steenrijke door Leonardo DiCaprio vertolkte titelpersonage. Geen wonder kortom dat een film met zo’n hoog glitter- en glamourgehalte eerder dit jaar het Filmfestival van Cannes mocht openen.
De Australische cineast Baz Luhrmann is niet wat je noemt een veelfilmer. Hij debuteerde in 1992 met het ontwapenende ‘Strictly Ballroom’ – een soort outbackvariant op ‘Dirty Dancing’ – en anno 2013 tekent hij met ‘The Great Gatsby’ nog maar voor zijn vijfde speelfilm. Luhrmanns films laten zich kenmerken als klassieke verhalen in een moderne verpakking die minstens zo belangrijk is als de inhoud. In ‘Romeo + Juliet’ bracht hij de bekende Shakespeare-tragedie als hip fatalistisch sprookje en ook ‘Moulin Rouge!’ bevond zich met beide voeten in die clash van stijlen. Met ‘Australia’ probeerde hij iets nieuws: een ouderwets avontuur in de stijl van grote epossen als ‘Lawrence Of Arabia’ en ‘Gone With The Wind’. Het resultaat was overdonderend, maar het grote succes bleef uit. Voor ‘The Great Gatsby’ keert Luhrmann dan maar terug naar zijn bekende postmoderne stijl. Het resultaat is een spektakel voor oog én oor. En ondanks Luhrmanns typerende overdonderende aanpak blijft dit 3D-drama hondstrouw aan de uit 1925 (!) daterende roman van F. Scott Fitzgerald.
Het verhaal van Nick Carraway (Tobey Maguire), die na zijn studies aan de universiteit van Yale naar New York City verhuist om er ondergedompeld te worden in de buitensporige levensstijl van de ‘nouveau riche’, is 88 jaar na dato allerminst gedateerd. Nick jaagt simpelweg zijn dromen na. En die dromen brengen hem anno 1922 naar de rijke buurt West Egg in Long Island. Hij verkoopt obligaties, maar komt nauwelijks rond. Een groot contrast met het liederlijke leven van zijn buurman, de mysterieuze Jay Gatsby (Leonardo DiCaprio) die evenwel niemand persoonlijk lijkt te kennen.
Op een dag besluit Nick een bezoek te brengen aan zijn getrouwde nicht Daisy (Carey Mulligan), die hem stante pede tracht te koppelen aan beste vriendin Jordan (Elizabeth Debicki). Tot een romance komt het niet, maar Nicks ontmoeting met Jordan brengt wel een ketting van gebeurtenissen op gang. Zo krijgt hij een uitnodiging voor één van Gatsby’s feesten, aan wie hij op de avond zelf ook daadwerkelijk wordt voorgesteld. Wanneer blijkt dat Gatsby in 1917 een korte affaire heeft gehad met Daisy en voor eeuwig zijn hart aan haar verpand heeft, komt Nick ideaal van pas als tussenpersoon. Hij regelt een ontmoeting tussen Daisy en Gatsby in zijn huis, waarbij het oude vuur tussen hen beiden opnieuw aangewakkerd wordt.
De rol van Jay Gatsby zit Leonardo DiCaprio als gegoten. Hij is de incarnatie van de American Dream, en om die droom te verwezenlijken wordt hij gedreven door de liefde. Gatsby is tegelijk een hopeloze romanticus en een holle individualist, die op zoek is naar iets om de leegte van zijn bestaan mee op te vullen. DiCaprio vertaalt die dubbelzinnigheid van zijn personage in een energieke en versmachtende vertolking. Je begrijpt waarom schrijver Nick in zijn netten verstrikt raakt. Maar je weet ook vanaf de eerste minuten dat je met Gatsby kennismaakt dat hij pure tragedie uitstraalt. Met hem kan het niet goed aflopen. Nick ziet het allemaal gebeuren. Tobey Maguire, in het echte leven beste vrienden met DiCaprio, vertolkt hem als de onschuld zelve. Hij is het personage waarmee de kijker zich kan vereenzelvigen, de observator, het morele kompas van dit verhaal, maar ook hij daalt gaandeweg dieper af in een poel van verderf.
Luhrmann wilde heel nadrukkelijk dat ‘The Great Gatsby’ er niet zou uitzien als een ‘period piece’. Geen klein bier als je verhaal gesitueerd is in de twenties. Toch wilde hij dat de kijker niet het gevoel zou krijgen naar een stuk geschiedenis te kijken, maar dat hij het idee zou hebben zelf deel uit te maken van de actie. Dat sentiment leidde uiteindelijk tot de verrassende beslissing om alles in 3D te filmen. Weinig films dit jaar zien er zo adembenemend als deze. Als toemaatje heeft Luhrmann zich net als bij ‘Romeo + Juliet’ en ‘Moulin Rouge!’ ook voorzien van een schitterende soundtrack. Op de klankband passeren onder meer Jay-Z, Beyoncé, Lana Del Rey, Florence + The Machine, Jack White, The XX en onze eigenste Gotye de revue. Fitzgerald swingt in het hiernamaals ongetwijfeld uitzinnig mee.
Peter Janssens
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.