Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Her
Sommige cineasten slagen er vrijwel onmiddellijk in om een niche te vinden. Spike Jonze is er zo een. Met zijn eerste film – het door Charlie Kaufman geschreven ‘Being John Malkovich’ – etaleerde de voormalig videoclip- en commercialregisseur meteen al een eigen unieke stijl. Een waar hij dusver trouw is aan gebleven: zowel met de verfilming van Susan Orleans’ ‘Adaptation’ als met die van Maurice Sendaks kinderboekklassieker ‘Where The Wild Things Are’. Films die allemaal een publiek vonden en de investeerders tevreden hielden: kort door de bocht gaand kan je hem dus een beetje op dezelfde hoogte plaatsen als Wes Anderson.
‘Her’ is de eerste Jonze-film waarvoor hij helemaal alleen het scenario schreef. De erkenning was meteen groot: zo kreeg hij op de 86e Oscaruitreiking het beeldje voor beste origineel scenario mee naar huis. Een mooie waardering voor Jonze, die het idee van de prent – een relatie tussen een man van vlees en bloed en een computerbesturingsprogramma met een vrouwelijke stem – een fiks aantal jaar liet sudderen vooraleer het volwaardig uit te schrijven. Het idee ontvouwde zich toen Jonze een artikel las over een met een artificiële intelligentie uitgeruste antwoorddienst. Door de AI-toevoeging kon je er in principe een gesprek mee voeren, net alsof je dat met een gewone mens kan. Het onderwerp bleef door zijn hoofd spoken en leidde in 2010 naar de kortfilm ‘I’m Here’, over twee op elkaar verliefde robots in een maatschappij waar robots en mensen perfect met elkaar geïntegreerd zijn. In ‘Her’ gaat Jonze nog een stap verder en beschrijft hij op een zo realistisch mogelijke manier een romance tussen een mens en een van artificiële intelligentie voorziene computer.
Het verhaal zou zich met wat goede wil ook anno nu kunnen situeren, maar om het suspension of disbelief ietwat te ontkrachten en om het geheel een licht-futuristische touch mee te geven, verkast Jonze ‘Her’ naar het Los Angeles van 2025. Dat is onder meer duidelijk aan het strakke design van de stedelijke landschappen: Jonze nam de film grotendeels op in Shangai, waar dergelijke koelogende cityscapes schijnbaar nu al voor het rapen liggen. De fascinatie met/verslaving aan elektronische en draadloze devices en hulpstukken wordt door Jonze eveneens in het scenario gevlochten. Centraal staat Theodore Twombly (Joaquin Phoenix), een introverte romanticus die voor een bedrijf werkt dat handgeschreven brieven verstuurt in opdracht van hun klanten. Dat die brieven volledig met een computer worden gemaakt is uiteraard ironisch. De tekst wordt volledig verzonnen door de schrijvers/dicteerders zelf, hetgeen van Theodore een anomalie maakt in een samenleving die steeds minder belang hecht aan de kracht van het uitgebreide geschreven woord. Evenzeer ironisch is het feit dat Theodore net een pijnlijke scheiding achter de rug heeft: nadat zijn huwelijk met Catherine (Rooney Mara) spaak liep zit hij danig met zijn eigen gevoelens in de knoop terwijl hij liefdesbrieven voor anderen schrijft.
Wanneer hij op een dag een nieuw besturingsprogramma installeert op zijn computer, kiest hij voor een systeem met artificiële intelligentie. De stem van Samantha (Scarlett Johansson) krijgt hij er gratis en voor niks bij. En het is liefde op het eerste gehoor: Samantha weet, voelt en zegt wat Theodore wil horen. De eenzame Theodore beschouwt haar plots als zijn nieuwe beste vriendin, en Samantha leert bij van de input die ze van hem krijgt. Hun relatie begint daardoor steeds meer op een normale relatie tussen twee mensen te lijken, met alle ups en downs van dienst.
Op basis van originaliteit heeft Jonze zijn scenario-oscar wis en waarachtig verdiend. Zeker omdat Jonzes hersenspinsel mooi wordt vormgegeven door Joaquin Phoenix als warrige eenzaat en door Scarlett Johansson – die het met haar stemvertolking eigenlijk best begrijpelijk maakt waarom Phoenix haar als mens van vlees en bloed begint te beschouwen. Enkel het slotakkoord klinkt iets te metafysisch om volledig te bekoren: alsof Jonze zelf even niet meer wist hoe hij zijn toekomstparabel netjes kon afsluiten en dan maar voor een mumbo jumbo technologische insteek koos. Een slipper op het eind die Jonzes atypische en tegendraadse romance gelukkig niet onderuit haalt.
© Cinevision.be/nl
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.