Dat ‘A Most Wanted Man’ extra aandacht krijgt buiten de gebruikelijke filmminnende pagina’s en -schermen om komt natuurlijk omdat het de eerste film is die postuum werd uitgebracht na het onfortuinlijk overlijden van Philip Seymour Hoffman eerder dit jaar. Lugubere logica, die er waarschijnlijk zelfs voor zorgt dat Anton Corbijns nieuwste een publiek aanboort dat niet enkel bestaat uit fans van de beter geplotte spionagethriller. Dat Hoffman hier een getormenteerd personage neerzet, vormt een op zijn zachtst gezegd macaber toeval en voegt – hoe je het draait of keert – een extra laag tragiek toe aan wat van opzet al een donkere film was.
‘A Most Wanted man’ is een verfilming van de gelijknamige roman van John le Carré uit 2008. le Carre is misschien wel de beste spionageauteur die de literaire wereld rijk is, en leverde met – verfilmde – titels als ‘The Spy Who Came In From The Cold’, ‘The Russia House’, ‘Tinker Tailor Soldier Spy’ en ‘The Secret Gardener’ een staalkaart af van politieke en corporate schaakspelen doorheen de tijd en op diverse continenten. Van de koude oorlog tot de internationale gevolgen van de huidige toestand in het Midden-Oosten: alles heeft de zilvervos inmiddels behandeld in zijn oeuvre. Anton Corbijn, de Nederlandse fotograaf en videoclipregisseur die sinds 2007 ook filmregisseur op zijn curriculum mag plaatsen, voelt zich alvast thuis in de leefwereld van le Carré en zorgt voor een boeiende visuele inkadering van le Carré’s binnen thrillerkrijtlijnen uitgetekend moreel verval.
Couleur locale is een belangrijke meerwaarde in het werk van le Carré en Corbijn heeft dat goed begrepen. De manier waarop hij Hamburg – le Carré was daar trouwens ooit Brits geheimagent én consul – in beeld brengt als een duister en onappetijtelijk oord is al meteen een geslaagde metafoor voor de politieke kuiperijen die op het voorplan staan. In een post 9/11-wereld staan de Westerse intelligentiediensten continu op hun achterste poten: verdachte bewegingen – vooral van Moslims – worden gemonitord en gescreend. Zeker in Hamburg, waar destijds een deel van de voorbereiding van de aanslagen op het WTC werden beraamd zonder dat iemand ingreep. ‘A Most Wanted Man’ mag dan wel grotendeels fictie zijn, door alles te kaderen in de echte wereld, wordt de scheidslijn met non-fictie soms heel dun.
Duits geheimagent Bachmann (Hoffman) draagt – net als Richard Burton in ‘The Spy Who Came In From The Cold’ trouwens – duidelijk de sporen mee van zijn leven als spion. Emotioneel is hij een wrak, hij loopt kettingrokend door het leven en wanhoop lijkt zijn dagelijks bestaan te kleuren. Toch blijft hij alert in zijn speurtocht naar verdachte moslimactiviteiten die terroristische activiteiten sponsoren of voorbereiden. Bachmann ontdekt dat de Tsjetsjeense vluchteling Issa Karpov (Grigoriy Dobrygin) Hamburg op een illegale manier is binnengekomen en dat hij internationaal geseind staat als terrorist. Tegelijkertijd verdiept hij zich in de financiële transacties van een moslimdokter (Homayoun Ershadi) waarvan het vermoeden bestaat dat hij Al Qaeda steunt. Twee zaken die de aandacht trekken van de Duitse en Amerikaanse autoriteiten: meteen ook de reden waarom Bachmann de aanwezigheid van een Amerikaanse afgezante (Robin Wright) moet dulden terwijl hij zich in de zaak vastbijt.
‘A Most Wanted Man’ is in de eerste plaats een spannende thriller die twee uur lang mooie cinema oplevert. Tegelijkertijd is het een aanklacht tegen de weinige koosjere manier waarop de Busadministratie zich destijds op de extraordinary renditions gooide. Bovenal is het echter een prima geacteerde prent: naast de betreurde Hoffman is het uitkijken naar sterk werk van Robin Wright, Rachel McAdams (als een mensenrechtenadvocate die Karpov verdedigt) en Willem Dafoe (als bankier die onder druk wordt gezet om mee een witwasvalstrik op poten te zetten). Een knappe film dus, die – als we dan toch iets negatiefs moeten of willen melden – misschien net iets te steriel is om een écht goede te zijn.
Simon Couwens
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.