Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray

Drie Gouden Kalveren: zo groot was de oogst die ‘Aanmodderfakker’ wist binnen te slepen tijdens de recente prijsuitreikingen voor de beste Nederlandse film. En het waren niet de minste prijzen: beste film, beste scenario (Anne Barnhoorn) en beste mannelijke hoofdrol (Gijs Naber). Er zijn zowaar slechtere credentials mogelijk. Nochtans richt ‘Aanmodderfakker’ – die titel alleen al – zich op het eerste zicht niet meteen op een groot publiek. Meer naar de fanclub van Abel Van Warmerdam of naar liefhebbers van geschifte komedies met een hoek af. 

Centraal in ‘Aanmodderfakker’ staat de 32-jarige Thijs (Gijs Naber). Een leeftijd waarop vele ondernemende jongelui al binnen zijn. Thijs niet. Hij heeft een (bij)baantje als verkoper op de multimedia-afdeling van een grote winkelketen, en studeert daarnaast communicatiewetenschappen nadat hij eerder al economie studeerde. Niet dat hij weet wat hij van plan is met die diploma’s. Hij heeft torenhoge studie- en andere schulden, doet zijn was afwisselend bij zijn ma of zijn zus, en hokt samen met de schijnbaar even disciplineloze Walter. Van zijn ouders krijgt hij continu nog zak- en leefgeld toegestopt. Nadat zijn relatie met Julie drie jaar eerder op de klippen liep, heeft hij zich niet meer aan een nieuwe relatie gewaagd. Tot hij in contact komt met de vroegrijpe zestienjarige Lisa (Roos Wiltink). Zij is de zus van zijn schoonbroer en ze leren elkaar kennen tijdens het babysitten. De extraverte Lisa – die zich opmaakt voor een studieperiode aan Oxford – overdondert Gijs volkomen, maar de vraag is of die twee – los van het leeftijdsverschil – voor elkaar gemaakt zijn. Of dat Gijs zich inmiddels al definitief heeft opgemaakt voor een leven als kettingrokende slacker die liever meer opportuniteiten mist dan ze grijpt. 

Michiel ten Horn debuteerde in 2012 met ‘De Ontmaagding Van Eva Van End’. De man heeft het duidelijk voor opvallende titels. Het scenario werd toen ook geschreven door Anne Barnhoorn. Dit duo heeft oog en oor voor minder klassieke personages: bizar primeert op doordeweeks. En toch bevat hun rariteitenkabinet herkenbare personages. Dat komt grotendeels door de souplesse van de vertolkingen: Thijs is op het eerste zicht een irritant personage, maar kruipt door de eerlijke en constante vertolking van Gijs Naber wel langzaam onder je huid. 

De humor is verre van rechtafgelijnd. Soms is het allemaal een tikkel surrealistisch (de vallende boom waar de film mee opent), soms highbrow, en op andere momenten heerlijk infantiel en voor de hand liggend. De nieuwe floormanager in de winkel die met zijn geautomatiseerde winkelfiets een displaystand onderuit rijdt bijvoorbeeld of dat ene montageshot waarin Thijs’ nichtje met het veiligheidshekken rond haar hoofd zit. De popcultuur wordt eveneens niet geschuwd: Thijs’ die Lisa’s geboortejaar opzoekt aan de hand van de trailer van ‘Titanic’ of de verwijzing naar commerciële ratten nadat ‘The Breakfast Club’ uit het assortiment is gehaald omdat de titel niet meer verkoopt. ‘Aanmodderfakker’ laat zich duidelijk niet in een hokje vatten, en dat spreekt in het voordeel van deze hilarisch-onderkoelde karakterstudie. 

Zij het niet volledig. Je moet al mee willen zijn met het lijzige (relatie)leven van Thijs of de vaak breed uitgetekende nevenpersonages – getuige de hypocriete manier waarop Thijs’ schoonbroer toch wil blijven functioneren binnen de contouren van een relatie waarin hij constant gekleineerd wordt door zijn bazige echtgenote. Wil je dat niet, dan is de kans klein dat je een bevredigend gevoel overhoudt aan ‘Aanmodderfakker’, precies omdat ten Horn en Barnhoorn hun stijlmetrum tot aan het eind volhouden en geen commerciële concessies doen. Daar de meeste personages vaak iets te vrijblijvend worden neergezet valt dat extra op. Zo is het nooit duidelijk wat Lisa in Thijs ziet, en waarom zij zijn levenskeuze als voorbeeld ziet. 

Hier en daar moddert ‘Aanmodderfakker’ – haha – dus wat aan, maar over het algemeen weet ten Horn de juiste toon te vatten die past bij een film die gaat over een man die het leven op zijn eigen typische manier probeert te tackelen door resoluut tegen de stroom in te roeien. Wat van deze prent een aanrader maakt voor iedereen die - hetzij in het echt, hetzij enkel in het diepst van zijn of haar gedachten - het slackerdom eert.  

Simon Couwens