Arme Michael Keaton. Twee jaar na elkaar acteren in een film die uiteindelijk met de Oscar voor Beste Film aan de haal gaat, en zelf twee keer niet in de prijzen vallen. Bij ‘Spotlight’ was dit ook niet echt verwacht natuurlijk, daar Keaton geen acteernominatie had. Dit in tegenstelling tot in Alejandro Inarittu’s ‘Birdman’ waarvoor hij pootje werd gelicht door Eddie Redmayne in ‘The Theory Of Everything’. Dat ‘Spotlight’ eerder dit jaar de Oscar voor beste film kreeg, was voor velen trouwens een grote verrassing. De consensus scheen er in te bestaan dat Inarittu opnieuwe zou winnen voor ‘The Revenant’. Niet dus. Beste film werd wel degelijk ‘Spotlight’, en die kreeg prompt ook het beeldje voor Beste Origineel Scenario (Thomas McCarthy en Josh Singer) mee naar huis. Een dubbel en dik verdiende dubbelslag.
Thomas McCarthy is niet alleen regisseur, maar ook acteur. Toch is het vooral als regisseur dat hij aan een heel interessant oeuvre werkt, en daarvan is ‘Spotlight’ (voorlopig) de kers op de taart. Wie de man al langer dan vandaag volgt, weet dat titels als ‘The Station Agent’, ‘The Visitor’ en het hier bij ons de bioscoop voorbijgegaloppeerde ‘Win-Win’ de cinefiele aandacht meer dan waard zijn. Enkel met de Adam Sandler-komedie ‘The Cobbler’ ging McCarthy onderuit: iedereen heeft uiteraard eens recht op een minder project. Zeker als het wordt opgevolgd door een revanche van het zuiverste water.
‘Spotlight’ roept vergelijkingen op met Alan J. Pakula’s meesterwerk ‘All The President’s Men’ uit 1976. Je weet wel, dat fascinerende relaas met Dustin Hoffman en Robert Redford waarin wordt aangetoond hoe onderzoeksjournalistiek indirect de oorzaak was van het aftreden van Richard Nixon na diens schimmige Watergatemanoeuvres. ‘Spotlight’ vertrekt ook van een waargebeurde zaak: die waarin een team verslaggevers van The Boston Globe in 2011 aan het licht bracht hoe heel wat katholieke priesters op grote schaal kinderen seksueel misbruikten. De lokale kardinaal en andere vooraanstaande machtsbekleders stonden erbij en keken ernaar – op zich ook een schandaal, uiteraard. Wat begon als een onderzoek naar een pedofiele priester deinde gaandeweg uit naar een internationaal schandaal, waarvan het schokeffect ook tot in ons land voelbaar waren.
McCarthy gaat fascinerend tewerk. Hij beroept zich niet op cinematografische hoogstandjes om het verhaal te reconstrueren, maar gaat resoluut voor soberheid. Wat goed nieuws is voor de wonderbaarlijke cast die zo alle kans krijgt om zich in de kijker te werken. En dat met verve doet. In een ideale wereld zouden zowel Mark Ruffalo, Michael Keaton, Rachel McAdams, John Slattery, Stanley Tucci en Liev Schreiber op zijn minst een Oscarnominatie gekregen hebben. Nu was die eer ‘enkel’ voor Ruffalo en McAdams weggelegd. Daarnaast verhoogt de rustige scenario-opbouw het mokerhamereffect van de plot. En realistisch is het ook: de film werd zo goed als integraal in Boston opgenomen, tot in de echte kantoren van The Boston Globe toe.
Naïef grommende misdienaars zullen zich misschien geroepen voelen om het preekgestoelte te beklimmen om de film als antikatholiek in de ban te slaan. Wat hun goed Hosanna In Den Hoge-recht is, natuurlijk. Toch gaan tegenstanders zo voorbij aan de echte kracht van ‘Spotlight’. Het is immers niet de geloofsbelijdenis die hier wordt aangevallen, maar wel het machtsmisbruik van mensen die een ambt bekleden waar voor misbruik helemaal geen plaats zou mogen zijn. Los daarvan is ‘Spotlight’ een film die niet zozeer iets aanklaagt, maar wel iets ophemelt: de integriteit van onderzoeksjournalistiek. Geen wonder dat de vergelijking met ‘All The President’s Men’ bijna onoverkomelijk is. Zeker als je weet dat het personage van Ben Bradlee Jr. (John Slattery) in het echte leven de zoon is van Ben Bradlee, en die man was hoofdredacteur bij de Washington Post toen het Watergateschandaal daar aan het licht werd gebracht.
Simon Couwens
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.