Neen, we gaan niet flauwgrapperig beginnen met ‘al eens op je zolder gekeken’ of ‘misschien achter de boekenkast’ als antwoord op de titelvraag. Daar is het onderwerp te serieus voor en de film te sereen. Alhoewel Anne Frank ook wel zal geweten hebben dat humor de zeden verzacht. Of was dat muziek? Of allebei? Het is een mooie combo in elk geval. En mooi is ook Ari Folmans ‘Where Is Anne Frank’. Een animatiefilm die zowel het eigenlijke verhaal van Anne behandelt tijdens de Duitse bezetting in de tweede wereldoorlog als een moderne nasleep waarin huidige tieners met de geest en nalatenschap van Anne in contact komen.
Zoals iedereen geacht wordt te weten stierf Anne Frank in februari 1945 op vijftienjarige leeftijd in een concentratiekamp. Nadat ze zich aanvankelijk met familieleden en een handvol andere Joden twee jaar had weten schuil te houden in een huis in Amsterdam werd ze alsnog door de Duitsers ontdekt en naar een concentratiekamp verscheept. Tijdens de twee jaar dat ze zich verborgen hield schreef ze een dagboek dat in 1947 door haar vader Otto werd gepubliceerd. Het boek werd een wereldwijde bestseller dat eerlijk en ontroerend laat zien hoe een tienermeisje omging met de (mentale) gruwel van de oorlog.
Het verhaal van Anne Frank is al ettelijke keren verfilmd en geadapteerd. De Israëlische cineast Ari Folman - die zich in 2008 in de kijker filmde met de autobiografische animatiefilm Waltz With Bashir - voegt aan die rij een tekenfilmadaptatie toe. Maar 'Where Is Anne Frank' is niet zomaar een interpretatie van het dagboek. Het is een als magisch-realistische fabel verpakte uitbreiding die duidelijk parallellen tussen toen en nu trekt. In de climax van ‘Where Is Anne Frank’ wordt er zelfs heel duidelijk een link gelegd naar de huidige vluchtelingenstromen en de vaak inhumane aanpak daarvan. Een prekerige ondertoon die in de ganse film duidelijk merkbaar is, maar erg is dit niet. ‘Where Is Anne Frank’ richt zich in de eerste plaats op een tienerpubliek en hen een spiegel voorhouden waarin de huidige staat van de wereld reflectie krijgt in oorlogsonrecht van ‘amper’ tachtig jaar terug zou eigenlijk verplichte kost moeten zijn.
Maar ‘Where Is Anne Frank’ is meer dan didactisch en belerend schoolmateriaal. Het is ook een heel inventief sprookje met een mooi verhalende kracht en pracht. Tijdens het schrijven noemde Anne Frank haar dagboek Kitty zodat ze het gevoel had echt tegen iemand te praten. Folman laat Kitty als een geest uit een fles tot leven komen in het huis/museum van Anne Frank. Kitty wil weten waarom Anne al zolang niets meer van haar heeft laten horen en besluit haar terug te vinden. Daarom neemt ze het dagboek mee en die diefstal wordt uiteraard wereldnieuws. Kitty is enkel maar zichtbaar als ze in de buurt van het dagboek vertoeft en sluit vriendschap met een vluchteling die haar helpt om buiten het bereik van de politie te blijven. Via flashbacks toont Folman ook het echte verhaal van Anne Frank, en die twee periodes vormen samen een hoogst geïnspireerd kijkstuk.
‘Where Is Anne Frank’ kwam mee tot stand met ondersteuning van de UNESCO en de Foundation Of The Memory Of The Shoah. In totaal werkten zo’n twaalf internationale productiehuizen meer dan tien jaar aan de film. Fondsen werden vergaard in Israël, België, Frankrijk, Luxemburg en Nederland. Het resultaat is een film die zowel visueel als inhoudelijk mooi en sterk is. Hoe noemen we dat nu ook alweer? Ah ja, een aanrader.
Simon Couwens
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
