Zoeken

The Auschwitz Report

  • Cinevision.be/nl quoteert The Auschwitz Report met een 3/5
  • Regisseur: Peter Bebjak
  • Cast: Noel Czuczo, Peter Ondrejička, John Hannah, Wojciech Mecwaldowski
  • Genre: Oorlogsdrama
  • Duur: 93 minuten
  • Releasedatum Blu-ray: 07-07-2022
  • Distributeur Blu-ray: Dutch FilmWorks
Bekijk de cover van de film "The Auschwitz Report"
Neen, je hebt niet per se een voetbal of buitenspelval nodig om te ontsnappen uit een concentratiekamp. Dat is een les die je kan trekken uit het Slovaakse drama 'The Auschwitz Report' - originele titel: 'Sprava' - maar het is geenszins de belangrijkste. Veel te voetballen of te lachen is er trouwens niet in deze film die zowel relevant als grauw is.

Een pertinente vraag in het licht van de wereldgeschiedenis: hoeveel was destijds bekend over de werking van de Duitse concentratiekampen en van de massamoorden en -martelingen die er plaats vonden? Was het echt een publiek geheim voor de geallieerden of hulpinstanties als het Rode Kruis of werd er oogluikend een oog dichtgeknepen? Als je weet dat de geallieerden al in 1942 op de hoogte waren van de toestand in Auschwitz en andere kampen dan is de vraag waarom er toen niets aan werd gedaan zowaar nog pertinenter. Vast staat dat heel wat kennis en verhalen uit eerste hand er achteraf kwamen door getuigenissen van ontsnapte gevangenen of van gevangenen die werden bevrijd aan het eind van de oorlog.

Getuigenissen van mensen als Alfred Wetzler en Rudolf Vrba die in april 1944 uit Auschwitz wisten te ontsnappen. Na de nodige ontberingen bereikten ze een veilige zone in Slovakije waar ze hun verhaal deden aan de autoriteiten. Eigenlijk brachten ze meer dan zomaar hun verhaal: zo wisten ze tijdens hun ontsnapping gedetailleerde documenten mee te smokkelen waarin het aantal gaskamertransporten met naam en toenaam stond vermeld, konden ze gedetailleerd de blauwdruk van het kamp en de gaskamers meegeven en smokkelden ze zelfs een etiket van een bus Zyklon B mee naar buiten. Informatie en bewijsmateriaal waarmee ze in eerste instantie hoopten dat het kamp onmiddellijk zou worden gebombardeerd door de internationale strijdkrachten om zo een einde aan te maken aan de massamoorden. IJdele hoop zo bleek, al stopten hun getuigenissen naderhand wel andere transporten naar de vernietigingskampen. Het op hun verhalen gebaseerde en grotendeels door hen mee geschreven Vrba-Wetzler Rapport werd  aanvankelijk zelfs in afgeslankte vorm openbaar gemaakt en de meest gruwelijke passages waren gecensureerd en geredigeerd 'omdat anders niemand het zou geloven.'

Het eigenlijke openbaar maken van het rapport is voer voor de afsluitende samenvatting voor de eindgeneriek en voor de gal achteraf. 'The Auschwitz Report' brengt in de eerste plaats het verhaal van Wetzler en Vrba: de voorbereiding van hun ontsnapping en hun eigenlijke vlucht nemen het gros van de speelduur in. Regisseur/coscenarist Peter Bebjak kiest niet voor de gemakkelijkste of meest voor de hand liggende weg: zijn film is geen heroïsch Hollywoodspektakel dat herinneringen oproept aan 'The Great Escape' of andere escapismetitels met conquering heroes. Bebjak laat je de gruwel voelen met minimalistische accenten en naar de strot vliegende details. Stilistisch volgt hij ook dat pad: geen groots cameracanvas hier, maar een stijl die soms opvallend schatplichtig is aan die waarin Laszlo Nemes 'Son Of Saul' draaide.

Bebjak legt vaak verrassende effecten: zo spendeert hij heel wat tijd aan het lot van de barakmakkers van Wetzler en Vrba die na hun initiële verdwijning door de kampbewakers hard op het rooster worden gelegd in de hoop dat iemand de posities van beide vluchtelingen zou verraden. Wat niet gebeurt. Wat wel gebeurt: kippenvel voelen bij een ongemeen harde scène waarin een Duitse bevelhebber het nieuws van zijn gesneuvelde zoon afreageert op een wel heel weerloze gevangene en bij een heel schone welhaast ontroerende maar even harde scène waarin een gevangene met zijn laatste ademstoot en prozaïsche finesse zijn executeur vervloekt. Bebjak doet de aardedonkere gruwel met een oog voor snijdende details uit de doeken in een in Slovakije meticuleus nagebouwd concentratiekamp om het allemaal zo realistisch mogelijk te kunnen evoceren. Al laat hij zich cinematografisch ook wel eens gaan, zoals dat heet. Zo filmt hij een deel van de ontsnapping vanuit omgedraaid smartphoneperspectief. Dichterlijke vrijheid of nodeloze stijl over substantie of stijl die de substantie net extra accentueert … voer voor discussie. Ook zoals dat heet.

Vast staat dat Bebjak nooit de focus op het verhaal verliest en dat wat hij vertelt en de manier waarop hij het brengt voor menige harde stomp in de maag zorgt. Of dat toch zou moeten doen. Voor wie de onvermijdelijke link naar het huidige wereldzweet alsnog zou rateren: tijdens de eindgeneriek laat de klankband genoeg populistisch gedachtegoed de revue passeren om de slechte verstaanders alsnog bij de les te houden.  

Alex De Rouck

© Cinevision.be/nl

   Bioscoop

   DVD/Blu-Ray