Een Hollywoodproductie over de militaire junta die Argentinië tussen 1976 en 1983 in een wurggreep hield en ettelijke tienduizenden burgers liet ontvoeren, folteren en vermoorden in detentiekampen zal je niet zo snel vinden. De steun aan dat regime door de toenmalige Amerikaanse regering is een potje waarvan maar weinigen het deksel zullen willen verwijderen.
In de Argentijnse cinema steekt er wel geregeld een film over de schandvlek de kop op. Zoals Luis Puenzo’s Oscarwinnende al uit 1985 stammende 'La Historia Official' bijvoorbeeld. De meest ambitieuze film dusver over de militaire dictactuur is misschien wel deze 'Argentina 1985'. Hierin reconstrueert regisseur Santiago Mitre het geschiedmakende proces waarop de kopstukken van de dictatuur voor een staatsrechtbank werden gebracht op vraag van de in 1983 democratisch verkozen president Alfonsin. Dat proces staat garant voor een franjeloze politieke nagelbijter, garen spinnend bij de aanwezigheid van Ricardo Darin die in de huid kruipt van de door de staat aangestelde openbare aanklager Julio César Strassera die zich als een bloedhond in de zaak vastbeet, deels ook om zijn eigen schuldgevoel door zijn niet ageren tijdens de eigenlijke junta door te spoelen.
Het proces was een keerpunt in de Argentijnse en Latijns-Amerikaanse geschiedenis en in die van het internationale strafrecht: het was de eerste keer sinds de processen van Neurenberg dat op grote schaal oorlogsmisdaden werden aangeklaagd en veroordeeld. Het proces was meteen ook de start van vervolgingen op nog grotere schaal: net als bij bijvoorbeeld het Naziregime en de dictatuur van Pol Pot in Cambodja werden/worden regelmatig nog kamp- en andere beulen geviseerd en voor de rechtbank gebracht. Want tijdens de Juicio a las Juntas werden in eerste instantie ‘slechts’ negen kopstukken aangeklaagd, waaronder drie ex-presidenten. 'Argentina 1985' reconstrueert ook getuigenissen van burgers die destijds door de junta werden ontvoerd en gefolterd, en die van moeders die vruchteloos op zoek gingen naar hun verdwenen dochters en zich verenigden in de mensenrechtenorganisatie Mothers Of the Plaza De Mayo.
Historisch en maatschappelijke relevante menselijke wereldcinema met de vuist op tafel dus die zonder al te veel blikken of blozen een lans breekt voor de kracht van de democratie en het gevaar van politieke en militaire oppressie tastbaar maakt. En die daarnaast ook als tijdscapsule werkt: 'Argentina 1985' is manna voor wie kickt op mannen van middelbare leeftijd in grijze of blauwe pakken die zich zelden of nooit op een pose zonder smeulende sigaret laten betrappen. Ook fans van cassetterecorders, krantenkiosken, archiefdozen en eikenhouten lambriseringen zullen hier ontegensprekelijk hun meug vinden.
Alex De Rouck
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.