Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Clerks III
Afgaand op de diepe kraters in de carrière van Kevin Smith is het welhaast een wonder dat de man nog niet helemaal is afgeschreven. Al zou dat eigenlijk niet eerlijk zijn, daar hij natuurlijk wel aan het roer stond van wat (waarschijnlijk) de beste independent Amerikaanse komedie uit de jaren negentig is. 'Clerks' dus, een semi-autobiografische slackerkomedie die hij hoofdzakelijk ‘s nachts voor een appel en een ei in zwart-wit draaide in de Quick Stop minimarkt waar hij in het echt ook werkte.
Die film vormde meteen ook het startpunt van zijn View Askewniverse waarin personages en locaties met elkaar verbonden zijn of elkaar gewoon voor de voeten lopen. Een niverse dat heel wat ups en downs en ook heel wat navelstaarderij kende. De grootste ontgoocheling was misschien nog wel dat het in 2006 uitgebrachte 'Clerks II' nergens de speelse charme van het origineel uit 1994 wist te evenaren. Zozeer zelfs dat je bijna van een commerciële knieval kon spreken.
Veel redenen om vooraf enthousiast te zijn over 'Clerks III' waren er op het eerste zicht dan ook niet echt, maar kijk … Smith vond zijn mojo terug en komt op de proppen met een film die zich laat bekijken als een metaliefdesbrief aan zijn debuut. Al openbaart dat mojo zich in schuifjes: 'Clerks III' begint vrij matig, maar drukt gaandeweg op de juiste nostalgieknop, daarbij een fijn blik popcultuurreferenties openend. Waardoor Smith zowaar een mooi uitgebalanceerd evenwicht vindt tussen existentiële levensbeschouwingen en infantiele (drugs)grappen. Grappen waarvan er nog steeds een fiks aantal plat op de bek gaan trouwens.
Smith was al een hele tijd van plan om een derde 'Clerks' te draaien, maar het script en de financiering vielen niet in de juiste plooien. Ook het feit dat Jeff Anderson geen zin had om nog eens in de huid van Randall te kruipen hield het project op non-actief. Nadat Smith in 2018 een zware hartaanval overleefde besloot hij om die ervaring centraal te plaatsen in het script van 'Clerks III'. Zodoende viel alles wel in de juiste plooi, en ook Anderson toonde zich bereid om opnieuw een centrale rol te vertolken in het View Askewniverse. Wennen is het wel om vijftigers – Anderson en de als Smiths alter ego opererende Brian O’Halloran – als overjaarse pubers nog steeds een minisupermarkt te zien runnen, om nog maar te zwijgen over Jason Mewes en Smith zelf die als Jay en Silent Bob nog steeds nektapijtgewijs drugs staan te dealen op de parking van de Quick Stop. Blijkt dat oudere jongerendom uiteindelijk een van de meest charmante punten van 'Clerks III' te zijn.
Meta is echter het sleutelwoord. Nadat Randall een hartaanval krijgt, ziet hij zijn leven in een ander perspectief en besluit hij om een film te maken over zijn leven en bij uitbreiding vooral over dat van Dante (O’Halloran). Dus draait Randall wat in 1994 'Clerks' was in de Quick Stop en dat resulteert opnieuw in wat in 1994 'Clerks' was. Meta dus. Smith remaket als het ware zijn film in een film in een film, daarbij ook echte beelden van het origineel in het geheel inlassend. Klinkt misschien ingewikkeld, maar het houdt allemaal steek aan het eind. Zelfs al moet Smith daarvoor ook uit 'Clerks II' – Rosario Dawson en Trevor Fehrman maken de oversteek mee – putten en aan het eind voluit de levenskraan open – en dicht – draaien.
Het resultaat is Smiths beste film in jaren, zij het er een die de niet-fan of -kenner aan het zitvlak zal roesten. 'Clerks III' is er niet om nieuwe fans te maken, maar eerder om de bestaande over hun bol te aaien. Al is 'Clerks III' in de eerste plaats een persoonlijk demonenuitdrijvend catharsisproject van een cineast wiens eigenzinnigheid niet altijd loon naar werken bracht. Om op dat moment in je carrière terug te grijpen naar het prille begin en de intussen gegenereerde levenswijsheid te pimpen lijkt achteraf gezien de logica zelve. Verdekke nooit gedacht dat er ook poëzie zat in de snoochie boochies.
© Cinevision.be/nl
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.