Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Alexander: The Final Cut (Blu-ray)
Alexander de Grote werd amper 32 jaar oud, en Oliver Stone zal in totaal ruim twaalf jaar gesleuteld hebben aan een film rond het leven van de Griekse veroveraar: zoiets mag je rustig een levenswerk noemen. Toch zal ‘Alexander’ niet de titel zijn waarvoor Stone aan het eind van de rit het meest zal worden herdacht (we gokken op ‘Platoon’ en ‘JFK’): daarvoor is het resultaat te hobbelig en te ongefocust. Ongeacht of je nu de bioscoopversie van net geen drie uur zag, of een van de versies die Stone daarna monteerde.
De bioscoopmontage werd in 2004 matig onthaald. In Amerika bracht de film niet genoeg op om zijn productiebudget terug te winnen, en zowel de pers als het publiek bleven vrij apathisch bij Stones praatzieke peplum. Tot grote wanhoop van Stone zelf: toen hij de kans kreeg om op dvd een director’s cut bij elkaar te monteren, verlegde hij de focus ietwat, knipte hij vijftien minuten weg, en voegde hij er zo’n negen nieuwe toe. Niet genoeg voor Stone die bleef broeden op wat de final cut moest worden: een versie die zo’n drie kwartier langer is en die nog meer details over het leven van Alexander meegeeft. Intussen blijkt dat Stone vindt dat het nog beter/anders kan, en heeft hij een ultimate cut klaargestoomd die de final cut nog iets verder zou moeten verfijnen.
‘The Final Cut’ – en bij uitbreiding ongetwijfeld ook ‘The Ultimate Cut’ – is goed nieuws voor puristen en liefhebbers van heel lange cinema. Stone is er in elk geval de man niet naar om Alexanders imposante leven te condenseren tot twee uur, zoals Robert Rossen deed in 1956 toen Richard Burton het titelpersonage voor zijn rekening mocht nemen. Een flinke dosis geduld en uithoudingsvermogen is zeker geen overbodige luxe om de prent zonder gemor en gekreun uit te zitten. Je krijgt weliswaar een fikse extra dosis relevante achtergrondinformatie over het hoofdpersonage mee, aan momentum wint het eindresultaat er niet mee.
De grootste kritiek die Stone kreeg was dat zijn aanpak veel te academisch en stoffig was, en dat zijn obsessie met de historische letter nauwelijks spektakelwaarde bood buiten de obligate actiescènes om. Zo was er van meet af aan controverse rond Stones beslissing om de homofiele geaardheid van Alexander De Grote niet onder stoelen of banken te steken, maar het integendeel een van de cruciale scenariopunten te maken. Waarvoor applaus: elke cineast met ballen die gaat voor een eigen visie verdient immers een kus van de juf (of de meester), wars van hoe het eindresultaat eruitziet. Stone begon alvast goed voorbereid aan het project en haalde de mosterd voor zijn scenario bij een geschiedkundige turf van Oxford-historicus Robin Lane Fox. Vanuit puur filmtechnisch standpunt valt er eveneens niet veel te morren: Stone trok met de cast en crew naar locaties in Malta, Marokko en Thailand en bezette eveneens de Britse Shepperton en Pinewood-studio’s. Logistiek machtsvertoon dat niet moet onderdoen voor de massaspektakels zoals onder meer David Lean die destijds afleverden.
Hoe imposant alles oogt, feit is dat de negatieve kritieken op ‘Alexander’ niet geheel onterecht zijn. De prent kent hoogtes en laagtes, en het heilig vuur raakt slechts zelden echt de lont. Ook Colin Farrell voelt zich duidelijk onwennig in de hoofdrol, zeker in het begin waarin hij als jonge knaap nog niet de bezetenheid van de krijgsheer heeft. Andere bekende namen in de wisselvallige cast zijn Val Kilmer, Angelina Jolie (die de moeder van Farrell vertolkt, zelfs al is zij in werkelijkheid amper een jaar ouder), Jared Leto, Anthony Hopkins, Christopher Plummer, Rosario Dawson en Jonathan Rhys-Meyers. Of deze ‘final cut’ nu beter is dan de versie die we tien jaar geleden zagen, blijft moeilijk in te schatten daar de pijnpunten hier niet zijn weggegomd. Al neemt dat niet weg dat het uit cinefiel oogpunt meer dan interessant is om Stones gedreven en eigenzinnige hermontage een verdiende kans te geven.
© Cinevision.be/nl
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.