Cinevision
Film besprekingen: bioscoop, dvd en Blu-ray
Schindler's List (Blu-ray)
Een urban legend die in de wandelgangen van Hollywood de ronde doet, is dat Steven Spielberg serieus in zijn gat was gebeten toen hij vernam dat zijn allesverslindende zomerblockbuster ‘Jaws’ destijds geen Oscarnominatie voor Beste Regisseur had gekregen. Het zou niet zijn laatste Oscarvloek worden. Voor zijn eerste serieuze drama ‘The Color Purple’ (1985) greep hij elf keer naast de prijzen en begin dit jaar was het weer van dat toen enkel Daniel-Day Lewis de nominatieoogst van ‘Lincoln’ kon verzilveren. Voor ‘Saving Private Ryan’ (1998) kreeg hij wel de Academy Award voor Beste Regie, maar daar zag hij de Oscar voor Beste Film door zijn neus geboord. Door ‘Shakespeare In Love’ dan nog wel.
Gejuich was er echter op de 66e Oscaruitreiking op 21 maart 1994: toen beloonde de Academy ‘Schindler’s List’ met zeven beeldjes, waaronder Beste Film en Beste Regie. Het kon bijna niet anders daar 1993 een miraculeus jaar bleek voor Spielberg. Hij bewees opnieuw dé referentie te zijn als het aankwam op sensationeel popcornentertainment (‘Jurassic Park’ beleefde eveneens zijn première in 1993) en toonde tegelijkertijd zijn talent als volwaardig volwassen regisseur die zijn pijlen niet enkel op de commerciële massa richt. Toch was de erkenning voor ‘Schindler’s List’ alles behalve een troostprijs of doekje voor het bloeden. Dit Holocaustdrama is immers ijzersterke cinema, die twintig jaar na zijn release nog steeds beklijft. Of hoe Spielberg zowel jong als oud met de neus op een van de zwartste pagina’s uit de wereldgeschiedenis drukte. En geen water bij de wijn deed om de onmenselijkheid te verzachten.
‘Schindler’s List’ vertelt het ware verhaal van de Duitse zakenman Oskar Schindler (Liam Neeson) die tijdens de Duitse bezetting ietwat opportunistisch hoopt om in het Poolse Krakow een boontje mee te pikken van de oorlogseconomie. Als lid van de nazipartij kan hij rekenen op de steun van de Wehrmacht en SS-kopstukken om zijn zaken winstgevend te maken en te houden. Hij opent er een fabriek en huurt de Poolse jood Itzhak Stern (Ben Kingsley) in om hem te helpen met allerlei praktische beslommeringen. Schindler stelt vooral Poolse joden tewerk in zijn fabriek, voornamelijk omdat die goedkoper zijn dan katholieke Joden. Wanneer untersturmführer Amon Goeth (Ralph Fiennes) naar Krakow reist om er het transport van de joden naar het concentratiekamp Plaszow te coördineren (de zogenaamde ‘Operatie Reinhard’), is Schindler geschokt door de gruwelijkheden die hij moet gadeslaan. Waarop hij een lijst aanlegt van werknemers die hij wil redden van de vernietiging. Algauw staat de lijst vol met joden die niet in zijn fabriek werken en probeert Schindler om zoveel mogelijk mensenlevens te redden zonder zelf te worden gevat. In totaal zal Schindler meer dan duizend joden in veiligheid weten te brengen.
Poldek Pfefferberg, een van de joden die door Schindler werd gered, probeerde al in 1963 om een biopic van Schindler te laten produceren bij MGM. Het project ging niet door, maar Pfefferberg kon zijn verhaal wel kwijt aan auteur Thomas Keneally die het verhaal in 1982 publiceerde als ‘Schindler’s Ark’. Toen Spielberg het boek las, wou hij het verhaal onmiddellijk verfilmen, maar hij twijfelde of hij wel de juiste man was om het te doen. Nadat achtereenvolgens Roman Polanski (die later met ‘The Pianist’ zijn eigen persoonlijk Holocaustproject zou afleveren) en Sydney Pollack weigerden, kwam het project bij Martin Scorsese terecht. Die zag het wel zitten, maar uiteindelijk besliste Spielberg toch dat hij zelf het project in goede banen wou leiden. En kreeg Scorsese ter compensatie de remake van ‘Cape Fear’ in de schoot geworpen.
Al zou je het afgaand op het emotionele draagvlak en de epische spankracht van de prent niet zeggen, toch werd ‘Schindler’s List’ ontzettend snel en relatief goedkoop (met een begroot budget van 25 miljoen dollar) gedraaid. De opnames begonnen in maart 1993 en in december liep de prent al in de zalen. Spielberg filmde gedurende een kleine zeventig dagen op de echte locaties in Krakow. Het Plaszowconcentratiekamp werd zo secuur mogelijk gereconstrueerd. Spielberg koos voor een dicht bij een documentaire aanleunende aanpak, zonder echter de narratieve structuur van de speelfilm uit het oog te verliezen. Het resultaat vertoont geen tierlantijntjes (Spielberg gebruikte geen storyboards voor ‘Schindler’s List’) of overbodige actie, maar is een ingetogen en humaan document dat zonder in sentimentele of emotionele overdrive te gaan recht naar het hart gaat. Spielberg vreesde/verwachtte dat de meer dan drie uur durende in zwart-wit gedraaide film zou floppen, maar ditmaal had hij zowel de recensenten als het publiek onderschat. ‘Schindler’s List’ kreeg lovende recensies en bracht wereldwijd meer dan driehonderd miljoen dollar op. En terecht: dit is immers een onbetwistbaar meesterwerk en een van de belangrijkste Amerikaanse producties uit de jaren negentig. De relevantie is op deze eerste Blu-ray-release nog steeds even groot als toen de film in 1994 overal ter wereld volle bioscoopzalen trok. Kortom, tijdloze uppercutcinema.
Extra’s (Blu-ray): deze anniversary edition bevat net als de dvd-release destijds de documentaire ‘Voices From The List’ waarin overlevenden van de Holocaust getuigen over Oskar Schindler en de gebeurtenissen zoals Spielberg die portretteert. Ook afstammelingen en nabestaanden van de joden die destijds de belegering van Krakow meemaakten, komen aan bod in deze boeiende en evenzeer aangrijpende docu.
© Cinevision.be/nl
Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke (per e-mail of brief) toestemming van de verantwoordelijke uitgever.